ارزیابی واکنش هیدرولوژیک حوضۀ آبخیز سد لتیان به جنگلکاری در اقلیم نیمه‌خشک

جنگل‌های طبیعی، گسترۀ وسیعی از خدمات اکوسیستم از جمله خدمات مربوط به منابع آب را ارائه می‌کنند؛ با وجود این، اثر جنگلکاری‌ها در شرایط مختلف، سبب ایجاد نتایج متفاوت می‌شود و گاهی تهدیدکنندۀ امنیت منابع آب به شمار می‌رود. از این‌رو توسعة جنگلکاری در مناطق دارای اکوسیستم شکننده، مانند مناطق خشک و نیمه‌خشک، باید به‌دقت ارزیابی شود. هدف اصلی تحقیق حاضر، کمّی‌سازی واکنش هیدرولوژیک حوضۀ آبخیز سد لتیان به جنگلکاری است. بدین منظور از مدل SWATو داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی (در مقیاس روزانه)، آب‌سنجی (در مقیاس ماهانه) و اطلاعات مکانی برای شبیه‌سازی جریان خروجی از حوزۀ آبخیز سد لتیان واقع در شمال شرق استان تهران، تحت سناریوی پایه (شرایط فعلی) و سناریوی جنگلکاری استفاده شد. با توجه به مقادیر ضریب نش-ساتکلیف، ضریب تعیین، P-فاکتور و R-فاکتور که در مرحلۀ واسنجی در خروجی حوضه به‌ترتیب 82/0، 82/0 61/0 و 98/0 و در مرحلۀ اعتبارسنجی به‌ترتیب 83/0، 84/0، 78/0 و 78/0 به‌دست آمد، مدل SWATکارایی زیادی در شبیه‌سازی رواناب در حوضة بررسی‌شده نشان داد. مقایسۀ نتایج شبیه‌سازی‌های بارش-رواناب در طی دورۀ آماری 39‌ساله نشان داد که گسترش جنگلکاری به اندازۀ 5/8 درصد از مساحت حوضه، سبب کاهش جریان خروجی از حوضه به ‌مقدار 2/0±7/2 درصد شد. این پژوهش به‌طور کمّی نشان داد که جنگلکاریرا می‌توان از عوامل کاهندۀ رواناب در حوضۀ آبخیز سد لتیان محسوب کرد.با توجه به نتیجۀ تحقیق حاضر، پیشنهاد می‌شود توسعۀ پروژه‌های جنگلکاری با بررسی همه‌جانبۀ اثرهای آن بر منطقه به‌ویژه اثر بر پاسخ هیدرولوژیک حوضه صورت گیرد.